Kiểm sát viên trình chiếu tài liệu, chứng cứ trong quá trình xét hỏi

Theo dõi các phiên toà số hoá hồ sơ do các đơn vị thực hiện thấy còn một số vấn đề cần được làm rõ và thống nhất thực hiện như việc phải xác định chính xác trường hợp nào cần thiết công bố tài liệu, chứng cứ bằng hình ảnh tại phiên tòa; xác định rõ thời điểm nào thực hiện công bố. Theo quy định tại Mục V của Bộ luật Tố tụng hình sự, hoạt động trình chiếu tài liệu hình ảnh chứng cứ, Kiểm sát viên phải thực hiện ở phần “thủ tục tranh tụng tại phiên tòa”. Cụ thể tại Điều 306 công bố bản cáo trạng, Điều 308 công bố lời khai trong giai đoạn điều tra truy tố, Điều 313 nghe, xem nội dung được ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh, Điều 315 công bố báo cáo tài liệu của cơ quan tổ chức.

Để nâng cao hiệu quả hoạt động công bố tài liệu, chứng cứ bằng hình ảnh tại phiên tòa, bên cạnh kỹ năng chung, Kiểm sát viên cần phải có những phương pháp làm việc, phương pháp tác động và cách thức thực hiện trình chiếu, công bố tài liệu, chứng cứ bằng hình ảnh một cách cụ thể. Đó là:

Về phương pháp làm việc: Cần thực hiện phương pháp làm việc theo nhóm, nếu chỉ một Kiểm sát viên sẽ rất khó khăn trong việc công bố tài liệu, chứng cứ bằng hình ảnh tại phiên tòa. Nhóm cán bộ được phân công thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử gồm hai Kiểm sát viên hoặc một Phó Viện trưởng và một Kiểm sát viên, hoặc nhiều hơn nếu là vụ án phức tạp, nhiều bị cáo… tùy vào tình hình cụ thể để đáp ứng yêu cầu công việc. Trên thực tế có một số đơn vị phân công Kiểm tra viên hỗ trợ Kiểm sát viên tại phiên tòa, Kiểm tra viên có nhiệm vụ trình chiếu các tài liệu, chứng cứ, dữ liệu điện tử. Tuy nhiên, tại Điều 9 Quy chế công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử vụ án hình sự ban hành kèm theo Quyết định số 505/QĐ-VKSTC ngày 28/12/2017 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao (Quy chế số 505) chỉ quy định Kiểm tra viên giúp việc Kiểm sát viên trong nghiên cứu hồ sơ vụ án mà chưa có quy định cụ thể trong trường hợp trên. Đồng thời Thông tư số 01/2017/TT-TANDTC ngày 28/7/2017 của Tòa án nhân dân tối cao quy định về phòng xử án cũng không quy định vị trí chỗ ngồi của Kiểm tra viên tại phiên tòa hình sự sơ thẩm. Vì vậy, trong trường hợp Kiểm tra viên tham gia phiên tòa số hóa với tư cách là cán bộ hỗ trợ về kỹ thuật, trình chiếu các tài liệu, chứng cứ đã được số hóa theo sự phân công thì Kiểm sát viên cần trao đổi trước với Thẩm phán chủ tọa phiên tòa để bố trí chỗ ngồi tại vị trí hợp lý.

Về phương thức thực hiện trình chiếu, công bố tài liệu, chứng cứ bằng hình ảnh: Tại phiên tòa, Kiểm sát viên thực hiện các hoạt động xét hỏi, tranh luận, đối đáp trực tiếp bằng lời nói, đồng thời tác động trực quan, sinh động bằng hình ảnh tới tất cả mọi người có mặt tại phiên tòa. Kiểm tra viên phối hợp thực hiện trình chiếu, công bố tài liệu, chứng cứ bằng hình ảnh để mọi người có mặt tại phiên tòa được biết, theo dõi. Khi Kiểm sát viên công bố cáo trạng thì đồng thời trình chiếu bản cáo trạng đã được số hóa lên màn hình chiếu cho tất cả những người có mặt tại phiên tòa biết và theo dõi. Có 02 cách thức trình chiếu: Chiếu lên màn hình bản Scan cáo trạng (nếu dùng phần mềm Foxit Reader thì nhấn phím “F11” để chiếu toàn màn hình, di chuyển trang bằng phím mũi tên phải; có thể kết hợp thao tác Zoom màn hình máy tính bằng tổ hợp phím “window và dấu +” để nhìn rõ hơn) hoặc tóm tắt những nội dung chính của cáo trạng được cho là cần thiết, nhập nội dung vào Power point để trình chiếu (tăng cỡ chữ to, có thể tô màu để người xem dễ nhận biết).

Trong quá trình tranh luận với Luật sư, bị cáo và những người khác để bảo vệ cáo trạng, quan điểm của Viện kiểm sát và làm rõ những nội dung tranh luận để xác định sự thật khách quan của vụ án, cùng với việc Kiểm sát viên đối đáp tranh luận thì Kiểm tra viên giúp việc công bố tài liệu, chứng cứ bằng hình ảnh tại phiên tòa phải chiếu chứng cứ, tài liệu buộc tội, gỡ tội, tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ (bản ảnh các tài liệu, chứng cứ, lời khai, các file ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh….). Kiểm sát viên trình bày bản luận tội có thể áp dụng cách thức tóm tắt nội dung cần thiết, nhập nội dung vào Power point để trình chiếu. Kiểm sát viên cần lưu ý khi công bố chứng cứ tài liệu phải tuân theo quy định tại các Điều 308, 312, 315 Bộ luật Tố tụng hình sự, chỉ công bố lời khai trong giai đoạn điều tra, truy tố khi thuộc một trong các trường hợp: Lời khai người được xét hỏi tại phiên tòa mâu thuẫn với lời khai của họ trong giai đoạn điều tra, truy tố; người được xét hỏi không khai tại phiên tòa hoặc không nhớ lời khai của mình; người được xét hỏi vắng mặt hoặc đã chết hoặc người được xét hỏi đề nghị công bố lời khai của họ… Ngoài ra, những tài liệu mật khi công bố phải được giải mật, được sự cho phép của cơ quan có thẩm quyền./.

Lê Bình Khánh - Phòng 2 Viện KSND tỉnh Thái Bình