Nghiện Ma túy là tệ nạn xã hội, nó gây ra hậu quả nặng nề xâm hại đến tính mạng sức khỏe của nhân dân, phá vỡ sự bình yên, hạnh phúc của các gia đình, nghiện ma túy còn là nguồn gốc của mọi loại tội phạm, phát sinh ra các tội phạm khác, gây mất an ninh trật tự, bản thân người nghiện ma túy tự cai nghiện được tỷ lệ rất ít, đa số phải áp dụng các biện pháp giáo dục tại xã phường, nếu còn nghiện thì phải đưa đi cai nghiện bắt buộc; trước đây việc quyết định đưa đi cai nghiện bắt buộc pháp luật giao cho Chủ tịch UBND cấp huyện, cấp tỉnh, từ năm 2014 đến nay thì pháp luật giao cho Tòa án nhân dân, trên cơ sở xã phường đã lập hồ sơ giáo dục tại xã phường nhưng không cai nghiện được thì chuyển Tòa án xem xét quyết định đưa đi cai nghiện bắt buộc, đồng thời pháp luật cũng giao cho Viện kiểm sát nhân dân kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong lĩnh vực này.

 Qua công tác kiểm sát việc xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân theo Pháp lệnh số 09/2014/UBTVQH13 ngày 20/01/2014 của Ủy ban thường vụ Quốc hội và thực hiện chức năng thực hành quyền công tố kiểm sát việc tiếp nhận giải quyết tin báo tố giác về tội phạm, kiểm sát giải quyết vụ án hình sự; qua nắm bắt tình hình quản lý đối tượng nghiện ma túy trên địa bàn phường Trần Lãm thành phố Thái Bình. Viện kiểm sát nhân dân thành phố Thái Bình thấy trong thời gian qua Uỷ ban nhân dân và Công an phường Trần Lãm đã tích cực áp dụng nhiều biện pháp tuyên truyền, giáo dục, áp dụng các biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại phường và lập hồ sơ đưa đi cai nghiện bắt buộc, tăng cường đấu tranh tội phạm phối hợp với Cơ quan điều tra xử lý hình sự đối với tội phạm về ma túy, đã cơ bản quản lý được địa bàn, tình hình tệ nạn xã hội và tình hình tội phạm được quản lý, tình hình sức khỏe của nhân dân được quan tâm, giữ dìn được an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Tuy nhiên, phường Trần Lãm là phường có diện tích rộng, dân số đông, tốc độ đô thị hóa nhanh, tập trung nhiều các cơ quan, trường học, khu dân cư, nhà hàng, quán ăn, quán karaoke, tập trung nhiều dân cư từ các nơi khác về, nên công tác quản lý, bảo đảm an ninh trật tự trên địa bàn phường gặp nhiều khó khăn, phức tạp, đặc biệt là các đối tượng nghiện ma túy và mua bán sử dụng ma túy; qua công tác nắm tình hình thấy năm 2021 và những tháng đầu năm 2022, trên địa bàn phường Trần Lãm số người nghiện ma túy, sử dụng trái phép chất ma túy có chiều hướng gia tăng.

Trên địa bàn thành phố Thái Bình số người nghiện ma túy hiện nay đang ở ngoài xã hội có hồ sơ quản lý là trên 400 người, tỷ lệ người nghiện ở ngoài xã hội vẫn chưa có xu hướng giảm ảnh hưởng đến an ninh trật tự tại địa phương; đối với địa bàn phường Trần Lãm số người nghiện ma túy hiện nay là 39 đối tượng có hồ sơ quản lý, trong đó số đối tượng đang bị áp dụng biện pháp giáo dục tại phường  mới có 01 đối tượng, đến hết tháng 02/ 2022, phường đã lập hồ sơ đề nghị và Tòa án nhân dân đã xem xét quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với 02 đối tượng chiếm tỷ lệ 5,1% trên tổng số người nghiện có hồ sơ quản lý; đối với tình hình tội phạm về ma túy trong năm 2021 các Cơ quan pháp luật thành phố Thái Bình đã khởi tố xử lý 127 vụ/143 bị can, chủ yếu là các tội mua bán tàng trữ trái phép chất ma túy, trong đó có 12 vụ liên quan đến người và địa bàn phường Trần Lãm; Như vậy công tác quản lý đối với người nghiện ma túy, việc lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp giáo dục tại phường và đưa người nghiện ma túy vào cơ sở cai nghiện bắt buộc chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu bảo vệ sức khỏe người dân và đấu tranh phòng chống tội phạm. Số người nghiện ma túy trên địa bàn phường Trần Lãm được đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc còn rất hạn chế so với số người nghiện ma túy ở ngoài xã hội hiện đang cư trú trên địa bàn, tiềm ẩn nguy cơ phức tạp về tội phạm xã hội xảy ra trên địa bàn và phá vỡ sự bình yên, hạnh phúc của các gia đình.

Nguyên nhân của việc lập hồ sơ đề nghị và Tòa án nhân dân xem xét quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc chưa được nhiều và tội phạm về ma túy phát sinh tăng trên địa bàn phường là: khối lượng công việc phát sinh nhiều và tác động của dịch bệnh Covid-19 nên ảnh hưởng đến tiến độ giải quyết công việc; bản thân người nghiện ma túy không có ý thức tự giác cai nghiện; các phòng ban chuyên môn, ban ngành đoàn thể, tổ dân phố, cán bộ được giao nhiệm vụ chưa nghiên cứu kỹ để nắm chắc, thực hiện đúng, đầy đủ các qui định của Luật xử lý vi phạm hành chính (Điều 89, 90, 95, 96, 97, 98, 101, 102, 103, 104), Pháp lệnh số 09/2014/UBTVQH13 ngày 20/01/2014 của Ủy ban thường vụ Quốc hội, mới chỉ chú ý quan tâm lập hồ sơ đề nghị đối với các đối tượng lang thang, không có nơi cư trú ổn định, chưa quan tâm chú trọng đến các đối tượng có nơi cư trú ổn định đã được giáo dục tại xã phường nhưng vẫn còn nghiện để lập hồ sơ đề nghị Tòa án nhân dân đưa đi cai nghiện bắt buộc; công tác quản lý sau cai nghiện còn nhiều bất cập; chưa phát huy được hiệu quả của sự tham gia phối hợp của các tổ chức đoàn thể ở cơ sở trong công tác tuyên truyền, vận động, giáo dục, giúp đỡ người nghiện ma túy trong quá trình cai nghiện; công tác kiểm tra của lãnh đạo địa phương chưa sâu sát, thường xuyên; tình hình tội phạm diễn biễn phức tạp, một số đối tượng không có việc làm, lười lao động, sống thực dụng, hám lợi nhuận cao, công tác quản lý địa bàn, hộ khẩu, quản lý người nghiện ma túy của các Cơ quan, đơn vị chức năng và Chính quyền địa phương có lúc chưa sâu sát, chặt chẽ; công tác phát động toàn dân tích cực tham gia đấu tranh phòng chống tội phạm hiệu quả chưa cao, một số người còn ngại va chạm, không kịp thời tố giác với Cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Để kịp thời khắc phục các sơ hở thiếu sót trong công tác quản lý, những nguyên nhân, điều kiện dẫn đến tồn tại, hạn chế trong việc lập hồ sơ đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tại Tòa án nhân dân và đấu tranh phòng chống tội phạm về ma túy, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân thành phố Thái Bình kiến nghị với Chủ tịch Uỷ ban nhân dân phường Trần Lãm, thành phố Thái Bình áp dụng các biện pháp phòng ngừa vi phạm, tội phạm như sau: 

          1. Chỉ đạo các phòng ban chuyên môn, ban ngành đoàn thể, tổ dân phố, cán bộ được giao nhiệm vụ chủ động  nghiên cứu kỹ Luật xử lý vi phạm hành chính, Pháp lệnh số 09/2014/UBTVQH13 ngày 20/01/2014 của Ủy ban thường vụ Quốc hội để nắm chắc, thực hiện đúng, đầy đủ các qui định của pháp luật; tăng cường công tác lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, góp phần bảo vệ sức khỏe nhân dân, bảo vệ hạnh phúc gia đình, giảm tệ nạn, tội phạm về ma túy  xảy ra trên địa bàn phường, bảo đảm an ninh, trật tự an toàn xã hội.

2. Tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền pháp luật, đẩy mạnh việc thực hiện có hiệu quả phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, tích cực tham gia phòng ngừa, đấu tranh với các loại tội phạm và tệ nạn xã hội, nhất là tệ nạn, tội phạm về ma túy, xử lý nghiêm minh triệt để nhằm kiềm chế tội phạm về ma túy gia tăng; xây dựng, thực hiện các chương trình an sinh xã hội, tạo việc làm cho người lao động, góp phần ngăn chặn tội phạm và người nghiện ma túy mới; Vận động gia đình có người thân nghiện ma túy tự nguyện khai báo và đăng ký cai nghiện tại gia đình, cộng đồng và cơ sở cai nghiện.

3. Nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về an ninh trật tự, quản lý chặt chẽ địa bàn, tăng cường công tác kiểm tra, hướng dẫn cơ sở bám sát địa bàn quản lý, nhất là các tụ điểm thường mua bán, tàng trữ trái phép các chất ma túy để tập trung phát hiện xử lý kịp thời, không để hình thành các tụ điểm nóng về ma túy, gây mất an ninh trật tự.

4. Tăng cường công tác quản lý sau cai nghiện, rà soát, nắm chắc số người nghiện ma túy để có biện pháp phòng ngừa, tạo điều kiện công việc cho những người đã hoàn thành cai nghiện để phòng chống tái nghiện, tránh sự kỳ thị mặc cảm, tự ti đối với người đã cai nghiện về, dẫn đến bị lôi kéo vào việc mua bán, tàng trữ trái phép các chất ma túy.

5. Chỉ đạo Công an phường phối hợp với Công an thành phố tăng cường các đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm về ma túy để đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn, phòng ngừa, hạn chế các hành vi vi phạm pháp luật về ma túy, góp phần bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn phường nói riêng và trên địa bàn thành phố Thái Bình nói chung.

Kiến nghị phòng ngừa của Viện kiểm sát nhân dân thành phố Thái Bình được Uỷ ban nhân dân phường Trần Lãm, thành phố Thái Bình tiếp thu chỉ đạo để công tác áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại phường, lập hồ sơ đưa đi cai nghiện bắt buộc và tăng cường đấu tranh phòng chống tội phạm về ma túy được tốt hơn nữa trong thời gian tới./.  

Phạm Mạnh Tính -  Viện kiểm sát nhân dân thành phố Thái Bình