Thông qua công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp trong tố tụng hình sự, Viện kiểm sát nhân dân thành phố Thái Bình nhận thấy trong thời gian qua tình hình tội phạm, vi phạm pháp luật trên địa bàn thành phố Thái Bình tiếp tục diễn biến phức tạp, nhiều vụ án diễn ra công khai vào ban ngày, tính chất mức độ nguy hiểm, coi thường pháp luật, phương thức thủ đoạn phạm tội tinh vi; trong các loại tội phạm xảy ra đã phát sinh nhiều vụ án về tội Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự, có nhiều đối tượng giúp sức, hoạt động cho vay núp bóng dưới danh nghĩa Công ty tư vấn tài chính, Hiệu cầm đồ, hoạt động công khai bằng nhiều hình thức như phát tờ rơi, dán giấy quảng cáo ở khắp mọi nơi, chào mời lôi kéo dưới hình thức “Cho vay không cần thế chấp, giải ngân trong ngày, nhận tiền ngay” hoặc chỉ cần “Alo là có tiền” kèm theo số điện thoại liên lạc nhằm lừa người dân vay tiền với lãi suất cao… đã làm cho người dân hiểu lầm vay tiền theo kiểu “tín dụng đen” với mức lãi suất rất cao, siêu lợi nhuận, dẫn đến nhiều người dân lâm vào cảnh không có tiền trả phải bán nhà, bán tài sản, người không có tiền trả nợ, bị chủ nợ thuê nhóm xã hội có tiền án, tiền sự, xăm trổ, nhắn tin, điện thoại đe dọa đánh, đập phá tài sản, cá biệt có trường hợp dùng sơn, chất bẩn trộn lẫn ném vào nhà, dẫn đến nhiều người không chịu nổi sự chèn ép phải bỏ đi nơi khác lẩn tránh. Loại tội phạm trên luôn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp, gây hoang mang, lo sợ trong quần chúng nhân dân, ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh trật tự và sự phát triển kinh tế xã hội của địa phương; nó còn là nguyên nhân làm gia tăng các loại tội phạm khác như cướp tài sản, cưỡng đoạt tài sản, giết người, cố ý gây thương tích.. xâm phạm nghiêm trọng tới trật tự an toàn xã hội

Trong khoảng thời gian từ tháng 3/2021 đến ngày 10/3/2022 trên địa bàn thành phố Thái Bình đã phát hiện và khởi tố 03 vụ án/03 bị can về tội Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự, những vụ án này dư luận xã hội đặc biệt quan tâm và lên án, điển hình là: Vụ Bùi Thái Bằng, sinh năm 1988, trú tại thôn Đại Lai 2, xã Phú Xuân, thành phố Thái Bình và vụ Bùi Ngọc Ánh, sinh năm 1993, trú tại thôn Nam Hiệp Trung, xã Đông Hòa, thành phố Thái Bình, tỉnh Thái Bình; trong khoảng thời gian từ tháng 3/2021 đến tháng 11/2021, Bùi Thái Bằng sử dụng 200.000.000 đồng cho 09 người vay, với 13 lần vay, thu lãi suất từ 3000- 5000 đồng/1 triệu/1 ngày tương đương với lãi suất 109,5% - 182,5%/năm, tổng số lãi thu lợi bất chính là 81.441.786 đồng. Trong khoảng thời gian từ tháng 8/2021 đến tháng 11/2021, Bùi Ngọc Ánh sử dụng 220.000.000 đồng cho 05 người vay, với 06 lần vay, thu lãi suất từ 3000- 5000 đồng/1 triệu/1 ngày tương đương với lãi suất 109,5% - 182,5%/năm, tổng số lãi thu lợi bất chính là 51.538.356 đồng; Vụ Phạm Ngọc Chinh, sinh năm 1990; đăng ký hộ khẩu thường trú thôn Bình Minh, xã An Dục, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình; chỗ ở tại thôn Đại Lai 2, xã Phú Xuân, thành phố Thái Bình, tỉnh Thái Bình; từ tháng 10/2021 đến tháng 01/2022, Chinh sử dụng 1.200.000.000 đồng cho vay lãi nặng, lãi suất 3.333 đồng/1 triệu/1 ngày tương đương với lãi suất 122%/1 năm, tổng số lãi thu lợi bất chính là 345.164.358 đồng. Hiện nay Bùi Thái Bằng, Bùi Ngọc Ánh và Phạm Ngọc Chinh đã bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an thành phố Thái Bình khởi tố về tội Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự theo Điều 201 Bộ luật Hình sự để điều tra, xử lý. Các quyết định khởi tố bị can của Cơ quan điều tra đều được Viện kiểm sát sát nhân dân thành phố Thái Bình phê chuẩn theo quy định của pháp luật.

Nguyên nhân, điều kiện dẫn đến tội phạm cho vay lãi nặng chủ yếu là do các đối tượng không có việc làm, lười lao động, lối sống thực dụng, hám lợi nhuận cao đã bất chấp pháp luật để phạm tội; công tác trinh sát, bám nắm quản lý địa bàn, hộ khẩu của các Cơ quan, đơn vị chức năng và Chính quyền địa phương, các tổ chức đoàn thể, thôn, xóm, tổ dân phố có lúc chưa sâu sát, chặt chẽ; công tác phát động toàn dân tích cực tham gia đấu tranh phòng chống tội phạm, công tác tuyên truyền, giáo dục trong nhân dân có lúc hiệu quả chưa cao, một số công dân còn ngại va chạm, sợ bị liên lụy trả thù, không kịp thời tố giác với Cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

 Để khắc phục kịp thời các sơ hở thiếu sót trong công tác quản lý và những nguyên nhân, điều kiện dẫn đến vi phạm, tội phạm như đã nêu ở trên; Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân thành phố Thái Bình kiến nghị với ông Chủ tịch Uỷ ban nhân dân xã Phú Xuân và Đông Hòa thành phố Thái Bình các biện pháp phòng ngừa vi phạm và tội phạm, như sau:

Chỉ đạo các đơn vị chuyên môn, Công an xã, ban ngành đoàn thể, thôn, xóm, tổ dân phố, cán bộ được giao nhiệm vụ chủ động  tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền pháp luật, đẩy mạnh việc thực hiện có hiệu quả phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, tích cực tham gia phòng ngừa, đấu tranh với các loại tội phạm và tệ nạn xã hội, nhất là tội phạm về cho vay lãi nặng, phát hiện tố giác, báo tin kịp thời với các cơ quan chức năng của xã và thành phố để xử lý kịp thời, nghiêm minh triệt để nhằm kiềm chế tội phạm xảy ra; xây dựng, thực hiện các chương trình an sinh xã hội, phát triển kinh tế, tạo việc làm cho người lao động, góp phần phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm.

 Nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về an ninh trật tự, quản lý chặt chẽ địa bàn, chỉ đạo Công an xã tăng cường công tác tuần tra, giám sát, kiểm tra, hướng dẫn cơ sở bám nắm địa bàn quản lý đối với các công ty, doanh nghiệp tư nhân hoạt động dưới danh nghĩa Công ty tư vấn tài chính, hiệu cầm đồ; quản lý, trinh sát theo dõi chặt chẽ các đối tượng có tiền án, tiền sự, các đối tượng phát tờ rơi, quảng cáo cho vay trên thôn xóm, tổ dân phố, địa chỉ, số điện thoại di động trên các tường bao, cột điện khu dân cư, trên mạng xã hội, zalo, facebook…để tập trung phát hiện xử lý kịp thời, không để hình thành các tụ điểm phức tạp về tội phạm, cho vay lãi nặng, gây mất an ninh trật tự.

 Chỉ đạo Công an xã phối hợp với Công an thành phố tăng cường các đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm, nhất là tội phạm cho vay lãi nặng để đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn, phòng ngừa, hạn chế các loại tội phạm xảy ra, góp phần bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn xã nói riêng và trên địa bàn thành phố Thái Bình nói chung.

Kiến nghị phòng ngừa tội phạm cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự của Viện kiểm sát nhân dân thành phố Thái Bình được Uỷ ban nhân dân xã Phú Xuân và Đông Hòa thành phố Thái Bình tiếp thu, nhân dân đồng tình ủng hộ để khắc phục các hạn chế tồn tại, sơ hở thiếu sót trong quản lý nhà nước phòng ngừa vi phạm tội phạm, góp phần bảo vệ an ninh trật tự trên địa bàn thành phố Thái Bình./.

                Phạm Mạnh Tính - Viện kiểm sát nhân dân thành phố Thái Bình