Trong hơn 2 năm trở lại đây, tình hình dịch bệnh Covid - 19 tiếp tục diễn biến phức tạp đã ảnh hưởng đến đời sống kinh tế xã hội, do đó nhu cầu tìm kiếm việc làm của người dân ngày càng cao. Lợi dụng tình hình đó, các đối tượng “cò” đưa người xuất cảnh trái phép ra nước ngoài, nhất là Trung Quốc triệt để lợi dụng đánh vào tâm lý người dân với những lý do như: Lao động tại nước ngoài công việc nhẹ nhàng, nhiều sự lựa chọn, không yêu cầu trình độ mà thu nhập cao, việc xuất cảnh theo đường tiểu ngạch đơn giản, không cần chi phí về các thủ tục xuất cảnh, ký kết hợp đồng lao động….Chúng liên tục thay đổi phương thức hoạt động, không gặp gỡ trực tiếp mà liên hệ, môi giới với những người có nhu cầu tìm kiếm việc làm thông qua mạng xã hội, móc nối, liên kết với nhau hình thành các đường dây môi giới, tổ chức đưa người khác trốn đi nước ngoài nhằm thu lợi bất chính. Bên cạnh đó, do nhận thức của người dân về quy định pháp luật đối với hoạt động xuất nhập cảnh còn hạn chế; khó khăn trong tìm kiếm việc làm, mức thu nhập từ lao động còn thấp; nghe theo lời dụ dỗ của các đối tượng môi giới, hứa hẹn công việc nhàn thu nhập cao… Do đó, trong thời gian qua, việc trốn đi nước ngoài qua con đường trái phép có dấu hiệu tăng và diễn biến phức tạp không chỉ trong địa bàn tỉnh mà trong phạm vi cả nước.

  Trên cơ sở các quy định của Bộ luật Hình sự và văn bản pháp luật có liên quan như: Luật xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam, Công văn số 3307/VKSTC-V1 ngày 31/7/2020 về tăng cường phối hợp, phát hiện, xử lý kịp thời, nghiêm minh hành vi xuất, nhập cảnh trái phép. Với quyết tâm đấu tranh, phòng chống loại tội phạm này, trong thời gian qua, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Thái Bình đã phối hợp với Cơ quan An ninh điều tra tỉnh tăng cường các biện pháp phòng ngừa, đấu tranh, phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Từ đầu năm 2020 đến nay, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Thái Bình đã phối hợp với Cơ quan An ninh điều tra khởi tố 7 vụ/8 bị can liên quan tội phạm trong lĩnh vực này. Cụ thể: Tội Tổ chức, môi giới cho người khác trốn đi nước ngoài: 04 vụ/ 5 bị can; Tội Tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép: 01 vụ/01 bị can; tội vi phạm quy định về xuất cảnh, nhập cảnh: 02 vụ/ 02 bị can. Điển hình là vụ: Khoảng tháng 7/2020, Hà Văn Phúc, sinh năm 1989, trú tại tổ dân phố Trung Tiến, thị trấn Tiền Hải, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình có hành vi tập hợp trên 30 người có nguyện vọng trốn sang Đài Loan lao động bất hợp pháp với chi phí 7.300 USD/ 01 người. Để tiện cho việc tổ chức Phúc đã lập tài khoản Zalo tên “Ngô” và lập nhóm Zalo tên “Bình an” do Phúc làm trưởng nhóm để tiện cho việc liên lạc và thông tin lộ trình di chuyển. Sau khi tập hợp số người nói trên tại một nhà nghỉ ở khu vực gần hồ Linh Đàm, thành phố Hà Nội, Phúc đã thu của mỗi người số tiền 11.625.000 đồng (tương đương với 500 USD) để chi phí thuê xe, nhà nghỉ ăn uống và môi giới đường biên. Sau đó Phúc giao cho Nguyễn Đức Anh, sinh năm 1987, ở thành phố Nam Định dẫn đoàn đến biên giới Việt Nam – Trung Quốc thuộc địa bàn tỉnh Hà Giang để vượt biên. Nhóm người do Đức Anh dẫn đi đã vượt biên trái phép sang lãnh thổ Trung Quốc thì Đức Anh và 16 người bị Công an Trung Quốc bắt giữ, còn một số người chạy thoát về Việt Nam và làm đơn tố cáo Hà Văn Phúc. Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh đã khởi tố Hà Văn Phúc về tội “Tổ chức cho người khác trốn đi nước ngoài” theo quy định tại Điều 349 Bộ luật hình sự.

Các hành vi vi phạm về xuất nhập cảnh và tổ chức trốn đi nước ngoài hoặc tổ chức xuất cảnh trái phép, không chỉ là việc làm đi ngược với chủ trương, chính sách pháp luật của Nhà nước, gây ảnh hưởng trực tiếp đến trật tự quản lý nhà nước về xuất, nhập cảnh, gây mất ổn định trật tự trị an và ảnh hưởng đến mối quan hệ đối ngoại giữa Việt Nam và các nước có người Việt Nam cư trú bất hợp pháp. Hơn nữa trong bối cảnh dịch COVID-19 bùng phát, hành vi của các đối tượng  có nguy cơ làm gia tăng dịch bệnh phá vỡ mọi nỗ lực của cả hệ thống chính trị trong công tác chung tay phòng, chống dịch. Bên cạnh đó, không ít người lao động xuất cảnh trái phép phải đối mặt với những rủi ro như: bị các quốc gia sở tại phạt tiền, phạt tù vì lao động hay cư trú bất hợp pháp; bị trục xuất về nước; bị cấm xuất cảnh, nhập cảnh trong khoảng thời gian nhất định.

Trong thời gian tới, ngoài việc tăng cường công tác đấu tranh, xử lý nghiêm của các cơ quan tố tụng đối với những người vi phạm, các cơ quan hữu quan cần tăng cường công tác tuyên truyền để mỗi người dân nêu cao tinh thần trách nhiệm trong phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, kiên quyết đấu tranh, tố giác kịp thời các hành vi xuất nhập cảnh trái phép nhằm góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội phục vụ phát triển kinh tế, văn hóa xã hội tại địa phương./.

Doãn Thị Thu – Phòng 1 VKSND tỉnh Thái Bình